Tarihi ve Kadim
“DEMOKRAT PARTİ”
TÜZÜK
(İkinci Büyük Kongrede kabul edilmiştir)
Doğuş Matbaası – Ankara 1949
ÎSÎM VE MAKSAD
Madde: 1. Demokrat Parti, cemiyetler kanununa göre kurulmuş siyasî bir cemiyettir. Merkezi Ankara’dadır.
Madde: 2. Partinin maksadı: Programında yazılı esasları gerçekleştirmek için kanunun verdiği haklar ve tüzüğünün hükümleri dairesinde çalışmaktır.
ÜYELER
Madde: 3. Demokrat Partiye:
a. Millî mücadeleye aykırı harekette bulunmamış;
b. Türk Milletinin birlik ve istiklâlini parçalamayı hedef tutan veya demokratik esaslara aykırı bulunan ideolojilere saplanmamış;
c. Ağır hapis veya şeref ve haysiyet kırıcı bir suç yüzünden hapis cezasiyle mahkûm olmamış, veya ağır hapisle mahkûm olup da memnu hakları iade edilmiş ve medeni haklarını kullanmağa ehliyetli ve halkça kötü tanınmamış;
ç. Türk kültürünü ve Partinin prensiplerini kabul etmiş;
d. Evvelce Partiden çıkarılmamış;
e. Kanunen siyasî derneklere girmek hakkını haiz yaşta bulunmuş; olan kadın ve erkek her Türk girebilir. İstifa suretiyle Partiden ayrılmış olanların yeniden Partiye kabulleri, intifalarının zaruri ve haklı bir mazerete dayanıp dayanmadığına göre, ilce idare kurulunun mütalâası alınarak, İl İdare Kurullarının yazılı müsaadesine bağlıdır.
Madde: 4. Üçüncü maddedeki vasıfları haiz olup da Partiye girmek isteyen her vatandaş, iki partili tarafından ikametgâhının bulunduğu mahallin veya iş yerinin veya nüfus kütüğünde kayıtlı olduğu yerin ocağına tanıtılır ve kendisi de Parti programını ve tüzüğünü kabul ettiğine dair bir teahhütname verir. Ocak idare kurulu tarafından yapılan tahkikat ü- zerine, kabulüne karar verildiği takdirde, ilce İdare Kurulunun tasdikinden sonra üye kütüğüne kayıt edilir ve kendisine Parti üyesi olduğuna dair bir vesika verilir. Kabule ait evrak ayrı bir dosya halinde ilce idare Kurulunda muhafaza edilir.
Partiye girmek isteği kabul olunmazsa istekli İl idare kuruluna itiraz edebilir. Verilecek karar katidir. Partiye kabul edildikten sonra üçüncü maddedeki şartların mevcut olmadığı anlaşılırsa, İl İdare Kurulu tarafından Haysiyet Divanına verilir. Haysiyet Divanınca üyenin müdafaası alınır ve tahkikat neticesine göre kaydının terkinine karar verilebilir. Şukadar ki, bu muamelenin yapılabilmesi için ü- yenin kabulünden itibaren iki seneden fazla bir zaman geçmemiş olması lâzımdır. Kanunî manîler bulunduğu takdirde iki sene kaydına bakılmaz. Bu karara karşı Merkez Haysiyet divanına itiraz edilebilir.
Madde: 5. Kayıtlı oldukları ocak bölgesinden ayrılanlar, ilişiklerini keserek, gidecekleri mahal ocağına müracaat için bir belge alırlar. Ocağın bağlı olduğu ilce idare kurulundan da üyenin gideceği yerin ilce idare kuruluna ayrıca bildirilir.
Madde: 6. Partiden istifa, üyenin kayıtlı olduğu ocağa verilir. Son ocak kongresinden itibaren bir sene toplantılarda görülmeyerek adresi bilinmeyen ve nerede bulunduğu belli olmayan üyeler, ocak kütüğüne işaret edilir. Bunlar delege sayısının hesabında nazara alınmaz. Uç sene bu durumda kalanlar veya başka bir siyasi partiye geçenler Partiden istifa etmiş sayılırlar.
Madde: 7. Naklen başka yere gidenler, partiden istifa edenler veya çıkarılanlarla ölenler ocağın kütüğündeki kayıtlara işaret edilirler ve ocak mensupları yekûnundan çıkarılırlar. Keyfiyet ayni zamanda ilçeye de bildirilir.
PARTİ TEŞKİLATI
Madde: 8. Parti teşkilâtı şunlardır:
a. Büyük kongre;
b. Merkez Genel idare Kurulu;
c. Parti Meclisi Grubu;
ç. Yüksek Haysiyet Divanı;
d. Merkez Haysiyet Divanı ve II haysiyet Divanları ;
e. Köy, Mahalle, Bucak, ilce ve H Kongreleri;
f. Köy, Mahalle, Bucak, ilce ve II idare kurulları.
Madde: 9. Parti teşkilâtı İdarî teşkilâta muvazi olarak kurulur. Ancak lüzum görülen yerlerde Genel idare Kurulunun tensip ve tasdiki ile idari teşkilât dışında itibarî ilce ve II idare kurulunun tensip ve tasdikiyle itibarî bucaklar kurulabildiği gibi ayni şekle riayetle bu ilce ve bucaklar lağvedilebilir.
Ocakların tesisi ve görülecek lüzum üzerine lâğvedilmeleri veya birleştirilmeleri İlce idare Kurulunun teklifi ile II idare Kurulu tarafından yapılır. Lâğvedilen ocakların üyeleri başka bir ocağın kütüğüne geçirilir.
Madde: 10. Parti teşkilâtı olmayan yerlerde veya idare kurullarının topdan çekilmeleri ve yedek de bulunmaması suretiyle inhilâl eden teşekküllerde, bir üst kademe tarafından muvakkat idare kurulları kurulur. İnhilâl eden kuruldan çekilmemiş olanlar muvakkat kurula dahil olurlar. Muvakkat idare kurulları, idare kurulları hak ve vazifelerine sahiptirler.
Madde: 11. Yeni teşkilât ilk normal kongreyi beklerler. Diğer muvakkat idare kurulları, idare kurulunu veya yedeklerini seçmek üzere ilgili kongreyi en geç bir ay içinde fevkalâde toplantıya çağırırlar.
Mevsim veya diğer şartlar müsait olmadığı veyahut normal kongrenin toplanmasına en fazla üç ay bulunduğu takdirde, muvakkat idare kurulu, şartların imkân vermesine veya normal kongreye kadar, üst kademe idare kurulunun karariyle vazifesine devam eder.
BÜYÜK KONGRE
Madde: 12. Büyük Kongre iki yılda bir Genel İdare Kurulunun tespit edeceği yer ve zamanda toplanır. Genel İdare Kurulu zaruri gördüğü hallerde bu müddeti altı aya kadar uzatabilir. Toplantı zamanı en az iki ay evvel teşkilâta bildirilir.
Gerekli hallerde Genel İdare Kurulu veya Parti Başkam tarafından veya 20 nci maddenin (h) fıkrasında yazılı Heyetin üçte iki ekseriyetle vereceği karar üzerine Genel İdare Kurulu tarafından Büyük Kongre Fevkalâde toplantıya çağrılabilir. Bu hallerde ancak toplantıyı gerektiren meseleler konuşulur.
Madde: 13. Büyük Kongre Parti Başkanı ve Genel idare Kurulu ile Parti Meclis Grubu idare heyeti, II Kongrelerinden seçilecek üçer ve üye sayısı beş bini geçen illerden her fazla beş bin üye ve 2500 ü geçen her fazlası için ayrıca gene kongrelerce seçilecek birer üyeden veya yedeklerinden teşekkül eder. Delege seçileceklerin en az bir seneden beri Partiye kayıtlı olmaları şarttır.
Madde: 14. Büyük Kongre, mürettep üyesinin mutlak çoğunluğu ile Parti Başkanı tarafından açılır. Çoğunluk yoksa ertesi günü yapılacak toplantıda hazır bulunan üyeler ile açılır.
Madde: 15. Büyük Kongre gündemindeki meseleleri konuşmağa başlamadan önce işâri oy ile bir başkan ve iki ikinci başkan ve lüzumu kadar kâtip seçer.
Madde: 16. Büyük Kongrenin gündemi Genel idare Kurulu tarafından tesbit olunur. Kongre, gündemine ve çalışma usullerine hâkimdir. Fevkalâde Kongre gündemi, dâvet eden Parti Başkanı veya Genel idare Kurulu tarafından tespit olunur.
Madde: 17. Büyük Kongre Partinin en yüksek organıdır. Partiyi ilgilendiren bütün meseleleri inceleyebilir. Parti Genel idare Kurulunun hesaplarına bakar. Genel idare Kurulu bütçesini tetkik ve kabul eder. Parti Başkanı ile 14 kişilik Genel idare Kurulu ve on bir kişilik Yüksek Haysiyet divaniyle yedi kişilik Merkez Haysiyet Divanı üyelerini seçer. Büyük Kongrede Başkan ve diğer kurulların seçimleri gizli oy ile yapılır. Kura ile taayyün edecek ilden başlamak üzere, delegeler davet sırasiyle ve kendi elleriyle reylerini verirler. Oyların tasnifi için her ilden birer delege seçilmek suretiyle ayrı bir komisyon teşkil olunur. Bu komisyon kendi arasından bir başkan ve lüzumu kadar kâtip seçer. Tasnif neticesinde en fazla rey alanlar aslî üye ve rey sırasile bir o kadar üye de yedek sayılır. Genel idare Kurulu ve Haysiyet Divanı üyeliklerinde vaki olacak boşluk yedeklerden tamamlanır. Parti program ve tüzüğüne ait teklifler Genel İdare Kurulu veya en az mevcut üyenin yirmide biri tarafından yapılır ve kongre üyelerinin üçte ikisinin oyu ile kabul edilir.
PARTİ BAŞKANI
Madde: 18. Parti Başkam Partiyi temsil eder. Genel idare Kurulunun tabiî başkanıdır. Parti namına söz söylemek yetkisi Başkana aittir. Gerekirse kendisini ilgilendiren işler için Genel İdare Kurulu üyelerinden birisini tevkil eder. Parti Başkanı Cumhurbaşkanlığına seçilirse, Parti Başkanlığından çekilmiş sayılır.
Başkanlık inhilâl ettiği takdirde, Genel idare Kurulu, normal Büyük Kongreye kadar üyelerinden birine gizli oyla başkanlık görevini tevdi eder.
GENEL İDARE KURULU
Madde: 19. Genel idare Kurulu kendi üyeleri arasından bir kâtip ve bir muhasip seçer.
Madde: 20. Genel İdare Kurulu Büyük Kongreden sonra Partinin en yüksek organı olup vazifeleri şunlardır:
a. Parti program ve tüzüğü hükümlerine, kongre kararlarına göre Partinin bütün teşkilâtını idare etmek;
b. Lüzumlu görülen yerlerde teşkilât yapmak;
c. II kongrelerince idare kurullarına seçilen ü- yelerin seçimlerini tetkik etmek, gereken kararları vermek;
ç. Teşkilâtı lüzum göreceği her yönden teftiş ettirmek ve teftiş neticesine göre lüzumunda veya 24 üncü maddede yazılı hallerde alâkalıların hepsini veya bir kısmını işten el çektirmek, inzibatî karar ittihazını icap ettiren meseleleri, lüzum görürse Merkez Haysiyet Divanına havale etmek ;
d. Her intihap dairesinde, ilçeler ocak ve bucak idare heyetler ile istişare yaptıktan sonra ocak ve bucak başkanlarının da iştirâkile, II ve ilce idare kurullarının toplanarak o il milletvekilliği adaylarının beşte dördünü, kesirler İller lehine hazfedilerek gizli oyla seçtikden ve bu seçim neticesini gösteren mazbatalar kendisine gelince buradaki isimlere kendi seçeceği beşte bir miktarındaki adayları da ilâve ettikden sonra hepsini Parti namına milletvekilliğine aday göstermek; Partiye kaydı tarihinden itibaren altı ay geçmedikçe hiç bir partili parti namına milletvekilliğine aday gösterilemez. Memurlar bu hükümden müstesnadır. ilândan evvel İl idare Kurulları, adayların her biri hakkında Genel İdare Kurulunu tenvir edecek malûmatı vereceklerdir.
e. Parti program ve tüzüğünün tatbiki, mesai şeklinin tanzimi, ihtisas komisyonları ve bürolar teşkili ile sair lüzumlu gördüğü hususlar hakkında talimatnameler yapmak;
f. Parti prensiplerini yaymak için bütün neşir ve telkin vasıtalarından faydalanmağa çalışmak;
g. İl bütçelerini tetkik ve kabul etmek ve lüzumu halinde bütçeye tahsisat ilâvesine ve muayyen mevzulara sarf edilmek üzere istikraz akdine karar vermek;
h. Partinin umumî faaliyet ve siyaseti hakkında teşkilâti tenvir etmek, Genel idare Kurulunun mahalli vaziyetler hakkında tenevvür etmesini sağlamak ve icabında Genel idare Kurulunun isteyeceği hususlar hakkında fikir ve mütalâalarım almak üzere, bütün il idare kurulları başkan veya vekilleriyle il idare kurulları tarafından seçilecek ikişer' üyeden teşekkül eden bir heyeti, senede en az iki defa tayin edeceği mahalle davet etmektir.
HAYSİYET DİVANLARI
Madde: 21. Aşağıdaki maddelerde yazılı hareketlerde bulunan parti mensupları hakkında tahkikat yapmak ve inzibati karar vermek vazifesiyle illerde ve merkezde Haysiyet Divanları kurulur.
Madde: 22. II Haysiyet Divanı II Kongrelerince seçilen beş ve Merkez Haysiyet Divanı, Büyük Kongrece seçilen yedi ve Yüksek Haysiyet Divanı da yine Büyük Kongrece seçilen on bir üyeden ibarettir. İnhilâl vukuunda seçimde sırasıyla daha az oy alanlardan Divan tamamlanır. Haysiyet divanlarına seçilecek asil ve yedeklerinin en az iki seneden beri Partiye kayıtlı olmaları lâzımdır,
Her divan kendi üyelerinden bir başkan seçer. Parti içinde faal hiçbir vazife divan üye ve başkanlığı ile birleşemez. Parti Meclis Grubundaki faal vazifeler bundan müstesnadır. Divanların müzakere nisabı mürettep adetlerinin mutlak ekseriyetidir. Divanların müddeti illerde bir, merkezde iki yıldır.
Madde: 23. İnzibat hükümleri şunlardır:
a. Yazılı olarak dikkati çekme,
b. Bir kongre devresince idare kurulları üyeliğine, delegeliğe ve partinin sair faal vazifelerine seçilmemek veya seçilmiş ise uzaklaştırılmak suretiyle muvakkat çıkarma; (Haysiyet Divanı bu müddetin başlangıcını tayin eder);
c. Partiden çıkarma.
Madde: 24. inzibatî hükümlerin tatbikini gerektiren haller şunlardır:
a. Parti programına, tüzük ve tefsirleriyle talimatname hükümlerine, ve bunlardaki esaslara uygun olarak Parti Genel Kurulu veya diğer Parti idare kurulları tarafından verilen kararlara aykırı hareketlerde bulunmak;
b. Yukarıki fıkrada yazılı esaslara uymayan neşriyat yapmak, veya bu yoldaki neşriyatı tahrik etmek;
c. Her türlü seçimlerde parti kararı olmadan müstakilen adaylığını koymak, diğer partiler veya bağımsızlara rey vermek veya onların lehine propaganda yapmak veya parti namına tesbit ve ilân edilen adaylar aleyhinde açık veya gizli olarak çalışmak; onların isimlerini oy pusulasından çıkarmak veya onların yerine başka isimler yazmak ;
Bu cihetler neşir suretiyle yapılmış ise inzibatî hüküm, çıkarmadır.
ç. Partiyi şahsî menfaatlarına alet etmek ve bu maksatla parti nüfuzunu istismara tevessül etmek, parti içindeki tesanüdü ve teşkilât kademelerinin ahenk ve faaliyetlerini bozacak hareketlerde bulunmak; parti içinde şahsiyat ile uğraşmağı adet edinmek;
d. Umumiyetle siyasî hayatta Parti bakımından nezahet ve sevgiyi, tesanüt ve itimadı bozacak veya Partinin birliğini tehdit edecek fesatkârane hareketlerde bulunmak; Yukarıki fıkralarda yazılı hususlardan dolayı bu hareketlere ittilâdan itibaren bir sene ve her halde hâdiseden itibaren üç sene geçtikten sonra tâlûbat yapılamaz.
Madde: 25. Bir partili hakkında disiplin takibatı açmak selâhiyeti, sevk edilmesini icap eden Haysiyet Divanına göre İl İdare Kurullariyle Genel idare Kuruluna aittir. Takibata karar verilmeden evvel bu kurullar tahkikata lüzum görürlerse, gerek kendi üyelerini gerek alt kademedeki diğer bir kurulu veya üyesini bu hususta görevlendirebilirler. Aleyhine müracaat edilen partiliyle bunu ihbar veya bundan şikâyet edenler, mensup oldukları kurullarda bu işin müzakeresine iştirak edemezler. Bunların iştirak etmemesi müzakere nisabının tahassülüne mani bulunduğu takdirde eksikler yedeklerden ikmal edilir. Yine mümkün olmazsa en yakın İl idare kuruluna tevdi olunur.
Madde: 26. Muhtelif kademelerdeki idare kurulları münhasıran kendi faaliyet ve iştigal mevzularına dahil olan ve başka kurullarda veya illerde vazifeli partililerin faaliyetlerine teali ûk etmeyen hususlarda, gerek doğrudan doğruya, gerek mensuplarının şikâyeti üzerine, disiplin takibatı yapılmasını istedikleri takdirde, şevki icabeden Haysiyet Divanına göre. 11- Idare Kuruluna veya Genel İdare kuruluna müracaat ederler. Bu müracaatlar kademelere riayet ve delilleri şikâyete bağlanmak suretiyle yapılır. Her kademe kurulu bu husustaki mütalâasını, isterse, bu evraka ilâve edebilir.
Madde: 27. Birinci derecede tetkikatta bulunan Haysiyet Divanları, aleyhine disiplin takibatı istenen kimsenin müdafaasını aldıktan sonra, işi müzakere eder ve karara bağlarlar. Lüzum gördükleri takdirde alâkadarları da çağırır ve dinlerler Haysiyet Divanı kararları alâkalıya ve takibata karar veren kurula yazı ile tebliğ olunur. İnzibat kararlan gerekirse, fiilin derecesine göre doğrudan doğruya çıkarma kararı da olabilir.
Madde: 28. Merkez Haysiyet Divanı İl haysiyet divanlarınca verilen ve itiraz yolu ile gelen inzibat kararlarını tasdik, tâdil veya kaldırma suretiyle katî olarak neticelendirir. Kararların aleyhte tâdili için ilgilinin sözü veya yazılı müdafaası alınmak şarttır. Merkez Haysiyet Divanı tetkikatını evrak üzerinde yapar. Ancak lüzum gördüğü hallerde ilgiliyi de dinleyebilir, ve mahallinde de tahkikat yaptırabilir.
Madde: 29. İl İdare kurulları ile il haysiyet divanları üyeleri hakkında birinci derecede karar vermeğe Merkez Haysiyet Divanı selâhiyetlidir. Bu kararlara karşı Yüksek Haysiyet Divanına itiraz olunabilir. Şu kadar ki itiraz kararın infazını durduramaz.
Madde: 30. Merkez Haysiyet Divanı, İller Haysiyet Divanlarının inhilâl etmesi veya mahallince esbabı mucibeye dayanılarak lüzum gösterilmesi hallerinde disiplin takibatının diğer bir il haysiyet divanına nakline Genel İdare Kurulunun talebi ile karar verir.
Madde: 31. Yüksek Haysiyet Divanı:
a. Merkez Haysiyet Divanı tarafından birinci derecede verilen kararları, itiraz üzerine tedkik ve katı karara bağlar.
b. Genel İdare Kurulu ve Yüksek ve Merkez Haysiyet Divanları üyeleri hakkında, Büyük Kongrede itiraz edilebilmek üzere, birinci derecede inzibat hükümleri verir.
c. Genel İdare Kurulunun talebi ile Tüzüğü tefsir eder.
Madde: 32. Yüksek Haysiyet Divanının birinci derecedeki kararlarına karşı itiraz vukuunda:
Büyük Kongre bu itirazları, her ilden bir delegeyi ihtiva eden bir komisyona havale eder. Komisyonun tanzim edeceği rapor umumî heyette okunarak müzakere edilmeksizin kabul veya red şeklinde reye konulur.
Parti Meclis grubuna dahil üyelerin gruba taallûk etmeyen fiil ve hareketlerinden dolayı karar vermek selâhiyeti Merkez Haysiyet Divanı ile grup Haysiyet Divanından mürekkep müşterek divana aittir. Bu divan kendi içinden bir başkan seçer. Bu divanın kararları katidir.
Madde: 33. Haysiyet Divanlarınca birinci derecede verilecek kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün zarfında gerek hakkında hüküm verilen ilgililer ve gerek takibata karar veren il veya genel idare kurulu tarafından itiraz edilebilir. İl haysiyet divanı kararlarına karşı olan itirazlar ilgililer tarafından Merkez Haysiyet Divanına gönderilmek üzere il idare kuruluna verilir. İl Kurulu kendi cevabiyle birlikte bunu merkez haysiyet divanına gönderir. İtiraz eden il idare kurulu ise bunun bir suretini ilgiliye tebliğ ederek on gün zarfında cevap vermesini bildirir. Cevap verilmemiş ise keyfiyet işaret edilerek evrak Merkez Haysiyet Divanına gönderilir.
İl haysiyet divanından verilen çıkarma kararları aleyhine itiraz olmasa dahi, bunların infazı Merkez Haysiyet Divanının tasdikine bağlıdır. Şu kadar ki il haysiyet divanının çıkarma karan ile beraber bu karara maruz olan kimse partiden bütün fiili vazifelerinden çektirilebilir.
Çıkarma kararının infazı partinin kütüğünden kaydının silinmesi demektir. Kesinleşen çıkarma kararları bütün teşkilâta bildirilir.
Madde: 34. Haysiyet Divanlarının itiraz üzerine verecekleri kararlar katidir. Ancak Yüksek Haysiyet Divanının ve merkez haysiyet divanının tasdiki- le katileşen çıkarma kararlarının, bir defaya mahsus olmak üzere, bir kere daha tetkik edilmesini, Genel îdare Kurulu, ayni haysiyet divanından talep edebilir.
İL, İLCE, BUCAK VE OCAK KONGRELERİ
Madde: 35. Kongreler yılda, bir toplanır.
Madde: 36. Kongrelerin normal toplanma zamanı ağustos iptidasından başlar, ocak ayının sonuna kadar devam eder. Ocak kongresinin fevkalâde toplantısı ocakda kayıtlı üyelerin üçte birinin teklifi üzerine veya resen bucak idare kurulunun göstercecği lüzuma göre ilce idare kurulunun karariyle yapılır. Bucak kongresinin fevkalâde toplantısı, bucağa bağlı ocak idare kurullarından yarısının teklifi üzerine veya resen ilce kurulunun göstereceği lüzuma göre il idare kurulu karariyle yapılır.
İlce kongresinin fevkalâde toplantısı ilçeye bağlı bucak idare kurullarının çoğunluğunun teklifi üzerine veya resen İl îdare Kurulunun göreceği lüzuma göre ve her iki halde Genel îdare Kurulu karariyle yapılır. İl kongresinin fevkalâde toplantısı ile bağlı ilce idare kurullarının çoğunluğunun teklifi veya resen Genel İdare Kurulu kararı ile yapılır. Fevkalâde toplantılarda ancak toplantıyı gerektiren meseleler konuşulur.
Madde: 37. Ocak kongre toplantılarına, o yerin parti ocağına kayıtlı her üye mazereti olmadıkça gelmeğe mecburdur.
Madde: 38. Bucak kongresine, köy - mahalle ocağına kayıtlı bulunan üyenin elliye kadar olan kısmı için üç, bundan yukarı sayıda üyenin beher elli fazlası için birer; ilce kongresine, bucak çevresindeki ocaklarda kayıtlı bulunan üyenin beşyüze kadar olan kısmı için üç ve bundan yukarı sayıda üyenin beher iki yüz ve fazlası için birer; Î1 kongresine ilçelerde kayıtlı bulunan üyenin bine kadar olan kısmı için üç ve bundan yukarı sayıda üyenin beher bin ve fazlası için birer delege seçilir. Üst kademeler idare kurulları üyeleri oya katılmamak şartiyle kongrenin tabii azalandır.
Madde: 39. Doğrudan doğruya ilçeye bağlı müstakil ocaklar, ilce kongresine bucaklardan seçilen delege nisbetinde ve doğrudan doğruya ile bağlı müstakil bucaklar da il kongresine ilçelerden seçilen delege nisbetinde, delege seçerler.
Madde: 40. Kongreler en az on beş gün evvel ilân edilmek ve kongreye iştirak edecek üyelerin her birine davetiye gönderilmek veya bir cetvele imzası alınmak suretiyle kendi idare kurulu tarafından davet edilir. Davetiye veya cetvelde kongrenin günü, saati ve mahalli yazılmak şarttır. Ayrıca Kongrede bulunan üyelerin adı ve soyadını ihtiva eden bir liste yapılarak altı başkan ve kâtipler tarafından imza edilir. Gerek davetiye makbuzları veya imzalı cetvel, gerek liste, kongre zabıt ve evrakına bağlı olarak muhafaza edilir.
Madde: 41. Kongreler, kendi idare kurullarının başkanları veya idare kurulunun çekilmesi takdirinde üst kademe idare kurulunca memur edilecek bir üye tarafından, yoklama yapıldıktan sonra, üyelerin en az üçte biri ile açılır. Üçte bir nisbetinde üye bulunmazsa toplantı ertesi güne bırakılır ve mevcut üye ile açılır. Bundan sonra bir başkan, bir ikinci başkan ve lüzumu kadar kâtip seçilir
Alt kademe kongresinin yolsuzluğuna veya seçilen delegelerin fazla olduğuna veya şahıslarına dair itirazların kongreden en az üç gün evvel kongre kademesi idare kuruluna verilmiş olması lâzımdır. Aksi halde kongrede vaki olacak itirazlar tetkik edilemez. İdare kurulu bu itirazı ve buna ait tahkikat ve delilleri bir dosya halinde kongreye tevdi eder. Ancak vaki olacak itirazlar ocak kongresinde ise kongreye iştirâk eden üye sayısının beşte biri; Bucak, ve İlce ve İl kongresinde ise iştirak edecek delegelerin beşte biri tarafından yapılmış olması lâzımdır. Kongre bunu kendi üyeleri arasında kura ile seçilen beş kişilik bir komisyona havale eder. Komisyon derhal toplanarak işi tetkik ettikten sonra raporunu verir. Bu işin müzakeresinde yalnız itiraz eden ile aleyhine itiraz olunan taraftan birine ve komisyon sözcüsüne söz verilir. Başkasına söz verilmez. Raporun kabul veya reddi açık veya gizli oya konulur. Oy neticesi katidir.
Fazla delege seçildiği hakkındaki itiraz kabul edilirse fazla olan miktarda delege kura ile ayrılarak o delegelerin bu sıfatları kalkar.
Eğer itiraz toplu delegeler hakkında vaki ise bu delegelerin mensup olduğu Parti teşkilâtı alfabe sırasına göre ele alınır ve delegeler teker teker reye konulur. Hakkında reye müracaat edilen delege reye iştirâk edemez.
İl kongreleri hakkındaki şikâyetlerin tedkiki Genel İdare Kuruluna aittir. Genel İdare Kurulunun kararı katidir.
Madde: 42. Kongrede aşağıdaki esaslara riayet olunur:
a. Söz hakkı yalınız üyelerindir. Dinleyiciler müzakereye iştirak edemez ve söz alamaz.
b. Kongrelerde seçimler gizli oyla yapılır.
c. Seçimlerde her kongre üyesi aday gösterebilir.
ç.Gösterilen adaylar kongre salonunda uygun bir yere herkesin göreceği şekilde yazılır.
d. Eğer kongre mevcudunun üçte ikisi isterse idare kurulları seçimlerinden maada seçimler açık oyla da yapılır.
e. Açık oyla yapılacak seçimlerde teklif edilen adlar birer birer oya konulur.
Madde: 43. Kongre başkanlığını ifa etmekte olan başkan veya ikinci başkan kongrenin inzibatını temin, zabıtların tutulmasının mürakabe etmekle mükelleftirler.
Kongrenin intizamını, söz hakkını ihlâl edenleri, tahrikat yapanları, sadat dışında konuşanları menetmek, icabında bunları kongre haricine çıkarmak, onun selâhiyeti dahilindedir. Bu hususda alacağı kararlar katidir.
Madde: 44. Her kongrenin gündemi kendi kademesi idare kurulları tarafından tesbit olunur. Normal kongrelerde bu gündem kongre karariyle tadil edilebilir.
Kongreler işlerini kolaylaştırmak için lüzum gördükleri miktarda komisyon seçerler.
Madde: 45. İlk önce idare kurulunun yıllık raporu okunur. Rapor ve idare kurulunun hesap vaziyeti hakkında müzakere ve karar verilmeden seçim yapılamaz. Aksi halde muamele yapılmamış sayılır.
Madde: 46. Kongreler kendi kademelerindeki bütün parti işlerinin yapılmasını incelemek ve bu hususlarda karara varmak ve partiyi alâkadar eden bütün hususlar hakkında konuşmalar yapmak selâhiyetini haizdirler.
Bu maksatla:
a. Kend kademeleri îdare Kurullarının mahalli hareket ve faaliyetlerini inceler. Gerek bunlar hakkında ve gerek gelecek çalışma devresi için yeni idare kurullarınca yapılması lâzım gelen hususlar hakkında lüzum gördüğü kararlan verir. İdare kurullarının hesaplarını tetkik ile kabul veya reddeder. Gelecek devreye ait olarak idare kurullarınca hazırlanan bütçeleri aynen veya tadilen kabul eder.
b. Delegeler tarafından Partiyi alâkadar eden bütün mevzulara dair yapılacak teklifleri müzakere etmeği kabul veya reddeder.
c. Ocak kongreleri beş, bucak ve ilce kongreleri yedi ve il kongreleri dokuz kişilik idare kurulları seçerler; rey sırasında daha sonra gelenler yedek itibar olunur. Yine 13. ve 38. madde mücibince üst kongreye gidecek delegeleri seçerler. Seçimlerde reyler müsavi çıytığı takdirde aralarında kur’a çekilir. İdare kurulu üyelerinin ve delegelerin seçiminde oyların sayılması kongrede kura ile tayin edilen beş kişilik bir komisyon tarafından alenen yapılır. Bunların hepsinin imzasiyle yapılacak iki nüsha mazbatadan biri kongre zaptına bağlanır öteki kongre başkanının imzasını havi bir tezkere ile birlikte derhal üst kademe idare kuruluna gönderilir.
Madde: 47. İdare kurullarında bulunanlar veya bunlardan her hangi bir sebeple kuruldan çekilmiş olanlar kendi kongrelerine delege olarak seçilemezler. Ancak şahıslarına taallûk eden hususlarda söz alabilirler. İdare kurulu üyeleri kendi kongrelerinde, oya katılmamak şartiyle, kongre sonuna kadar müzakereye iştirâk ve söz söylemek hakkını haizdirler.
Madde: 48. Kongreye müteallik zabıtlar, kongre başkan ikinci başkan ve kâtipleri tarafından imzalanır. Bütün zabıt, evrak, mazbata ve raporlar iki nüsha olarak tanzim ve biri kendi idare kurulura diğeri üst kademe idare kuruluna en kısa bir zamanda gönderilir.
İDARE KURULLARI HAKKINDA MÜŞTEREK HÜKÜMLER
Madde: 49. İdare kurulları kendi kademeleri kongreleri tarafından gizli oyla seçilir. En az altı aydanberi Partiye kayıtlı olmayanlar, veya haklarında muvakkat çıkarma kararı olup da henüz müddeti doldurmayanlar, idare kurullarına seçilemezler. Baba, ana ile çocuklar ve kardeşler ve karı koca ayni idare kurulunda bulunamazlar. İdare kurulu üye ve başkanlığı hangi kademede olursa olsun, başka bir idare kurulu üye ve başkanlığı ile birleşemez.
Madde: 50. İdare kurulları ilk toplantılarda gizli oyla kendi aralarında bir başkan, bir ikinci başkan, bir muhasip ve bir kâtip seçerler ve eski idare kurulundan işi devir alırlar.
Başkan: İdare kurulunu temsil eder. Bu sıfatla parti teşkilât kademeleri ve mahallindeki Hükümet ve sair müesseseler mümessiller ile temas eder; yazılan kâğıtları, hesap işlerinde muhasebeci üye ile, kademeler arasındaki yazışmalarda kâtip üye ile birlikte imza eder.
İkinci başkan: Başkanın yardımcısıdır. Kendisine vereceği işlere bakar. Başkan bulunmadığı zaman onun görevini yapar ve onun yerine kâğıtları imzalar.
Muhasip üye: Kurulun hesap işlerine bakar; kanun, tüzük ve talimat mucibince lâzım gelen muhasebe defterlerini tutar; sarfiyatın kurul kararına uygun olmasından başkanla birlikte sorumludur. Aidatı muntazam tahsil etmek, başka varidat bulmak imkânlarını kurula teklif ve kademenin malî vaziyeti hakkında kurulu tenvir eder.
Kâtip: Kanun, tüzük ve talimat dairesinde lâzım gelen defterlerle ocaklarda üye kütüğünü, öteki kademelerde idare kurulu zabıtlarını tutar, kararlarım yazar ve imza ettirir, dosyalan başkanla birlikte muhafaza eder.
Vazifedarlar, kurulun para, eşya, defter, dosya ve evrakının korunmasından, Genel idare Kurulunca yapılacak talimatnamede yazılı görevlerinin tamam olarak yapılmasından birinci derecede sorumludurlar.
Madde: 51. İdare kurulları çoğunlukla ve en az haftada bir toplanırlar. Aksine karar verilmedikçe müzakerelerinde kurul üyelerinden başkası bulunmaz. Kararlarım konuşma nisabının çoğunluğu ile verirler. Mazereti olmadığı halde üst üste belirli üç toplantıya gelmeyen üye istifa etmiş sayılır. Ancak; bu hükmün tatbik edilebilmesi için, idare kurulları mutat toplanma günlerinin saat ve mahallini karar defterinde bütün üyelerin imzasiyle tesbit etmeleri, mutat dışındaki içtimalara davetin de tarih, saat ve mahalli yazılarak imza ettirilmesi, ve toplantıda bulunanların isimleri her zabıtda yazılı olması şarttır, istifa etmiş sayılan üye üst kademe idare kuruluna şikâyet- de bulunabilir. Bu kurulun vereceği karar katidir.
Madde: 52. İdare kurullarının müddetler: müteakip kongrelerine kadar devam eder. Bu müddet içinde vefat, istifa veya sair bir sebeple kuruldan ayrılanlann yerine en fazla oy alan yedek üye getirilir.
İDARE KURULLARININ VAZİFELERİ
Madde: 53. İdare kurullarının umumî vazifeleri şunlardır:
a. Parti prensiplerini her fırsattan faydalanarak yaymak, halkın partiye karşı sevgisini arttırmak,
b. Tüzük hükümlerini, Talimatname icaplarını, Genel idare Kurulu kararlarını, üst kademenin vereceği talimatı, kendi kademesi kongresinin kararlarını yerine getirmek; kendine bağlı teşkilâtı idare ve mürakabe etmek, kademelerin faaliyetini tanzim etmek;
c. Memleket işlerine alâkadar olmak, seçimlerde parti namına aday gösterilecekler hakkında fikir ve mütalâalarını üst kademe idare kuruluna bildirmek; parti adaylarım kazandırmak için faaliyette bulunmak ;
ç. Kendi kongrelerinde görüşülecek işleri hazırlamak; senelik hesap raporu ile gelecek yıl bütçesini yaparak kongreye sunmak;
d. Partililer arasındaki geçimsizliği önlemek ve icabında ara bulmak,
e. Partiyi kuvvetlendirmek ve genişletmek, ve bu hususda gerekli gördüğü düşünceleri bir üst kademeye bildirmek; parti gelirlerinin en elverişli şekilde toplanması ve yeni gelir kaynakları bulunması için tedbirler almak;
f. Kendi görevine ait işler hakkında partililerin yardımından faydalanmak, komisyonlar kurmak ve fikir ve mütalâalarını almak üzere karma toplantılar yapmak;
g. Parti teşkilâtı arasında iş ve vazife bakımından vaki faaliyetlerde, acele bir lüzum olmadıkça, bir üst kademeden yukarı kademe ile yazışmaya girmiyerek mertebe silsilesine riayet suretiyle alt ve üst kademe ile nezahat ve sevgi dairesinde sözlü ve yazılı münasebette bulunmak ve samimi tesanüdü devam ettirmek; (Acele hallerde daha üst kademeye yazılanın bir sureti ayni zamanda kendi kademesine de bildirilecektir) .
h. Kendi çevrelerinde partinin durumu ve üye mikdarı hakkında, her altı ayda bir, üst kademeye rapor vermek ve alt kademeden bu raporları istemek ve takip etmektir.
Madde: 54. II İdare kurulları kendi çevreleri irindeki bütün siyasi faaliyetlerle yakından ilgilenerek, İlin İçtimaî İktisadî, sıhhî ve bayındırlık işleri hakkında il genel meclisleri ve belediye meclisleri içindeki parti mensuplarını tenvir ve bunların faaliye! istikametlerini tâyin etmek; bunları, talimat dairesinde, grup halinde teşkilâtlandırmak, seçimlerde yapılması lüzumlu işleri mahallin icaplarına göre tâyin, tanzim ve idare etmek ile görevlidirler.
Madde: 55. İdare kurulları ve başkanları:
a. Genel İdare kurulunun muvafakatim almadan, kendi çevrelerini aşan parti umumî siyaseti hakkında beyanatta bulunamazlar. Kendi kademelerine tekabül eden resmî makamlardan yukarı makamlarla muhabere edemezler. Lüzum görecekleri ahvalde, bir üst kademe idare kuruluna bildirilerek onun vasıtasiyle takipde bulunurlar.
b. Bağlı bulundukları üst kademe ile irtibatlarını kesmeğe karar veremezler. Dinletemedikleri şikâyet ve talepleri varsa o kademeye de malûmat vermek şartiyle bir üst kademeye bildirirler.
Madde: 56. İl genel meclisi üyeliklerine seçilecek Parti adayları, ilce idare kurullariyle hasıl olacak mutabakattan sonra il idare kurullarınca, belediye seçimlerinde de belediye hududu dahilindeki bütün idare kurullarının bir yere toplanarak ekseriyetle verecekleri karar üzerine en yüksek idare kurulu başkanlığınca ilân olunur. Partiye kaydı tarihinden itibaren altı ay geçmedikçe hiçbir partili parti namına bu hizmetlere aday gösterilemez.
Madde: 57. İdare kurulları için lüzumuna göre alınacak memur, kâtip ve hademelerin o işe alınması, işden çıkarılması, tahsisatının tâyini ve arttırılması kurul kararı ile yapılır.
Madde: 58. Her idare kurulu kendisine bağlı her mertebeden idare kurullarının defterleri, hesapları, iç ve dış her nevi parti faaliyetleri hakkında gerek kendi, gerek görevlendireceği partililer vasıtasiyle teftiş ve murakabe salâhiyetini haizdir. Teftiş neticesinde kanun, tüzük ve talimat hükümlerine göre defter zabıt ve saire bulunmadığı görülürse bunların temini için lâzım gelen tedbirleri aldırır. Teftiş edilen kurulun muamelelerinde yolsuzluk veya durumunda Parti menfaatlarına aykırılık görülür ve tahkikatın selâmeti icabettirirse kurulun kısmen veya tamamen i§ten el çektirilmesine, ilçeden küçük teşekküller' için p idare Kurulunca, ilce ve iller için Genel idare Kurulunca karar verilir. Pek acele hallerde derhal Genel İdare Kurulunun tasvibini almak şartiyle İl idare Kurulu geçici olarak bu salâhiyeti kullanabilir.
İşten el çektirme parti içindeki bütün vazifelere de teşmil edilebilir.
Madde: 59. İl idare Kurulunun, işten el çektirme kakarından dolayı ilgililer Gene idare Kuruluna Şikâyet edebilirler. Verilecek karar katidir.
Madde: 60. Kongrelerce seçilen yeni idare kuruluna, kurula ait defter, zabıt ve dosyaların ve hesap ve mevcudun devrinden imtina veyahut tebliğ edilen işten el çektirme kararına muhalefet edilmesi; 24 üncü maddenin a, d fıkraları mucibince inzibat takibatını icabettirir.
MALÎ HÜKÜMLER
Madde: 61. Partinin gelirleri:
a. Parti üyelerinden yılda 120 kuruştan az olmamak ve 120 lirayı geçmemek üzere alınacak yaddım paralarından,
b. Partiye yapılacak bağışlardan,
c. Piyango, temsil, konser, müsamere, balo, güreş, koşu, gezi ve buna mümasil müsabaka ve eğlenceler tertibi suretiyle elde edilecek paradan ;
ç. Takvim, rozet, hüviyet varakaları hasılatından;
d. Bir defaya mahsus olmak üzere Ankara’da ve diğer imkân görülecek mahallerde yaptırılacak binalar için alınacak bağışlardan ibarettir.
Madde: 62. Ocak, Bucak, ilce ve il gelirlerinden ne nisbetteki mikdarın üs kademeye verileceği, her sene Genel idare Kurulu tarafından tesbit ve tamim olunur.
Madde: 63. Piyango ancak Genel idare Kurulunun müsaadesi ile yapılabilir. Müsaade takdirinde o ilin hudutları dahiline münhasırdır. Temsil, konser, müsamere, balo, güreş, koşu gezi ve mümasil müsabaka ve eğlenceler tertibi II İdare Kurulunun müsaadesiyle ve onun mürakabesi altında yapılır.
Takvim, rozet, hüviyet varakaları yaptırılması ve sattırılması münhasıran Genel İdare Kuruluna aittir. Lüzumu takdirinde kılişe, kâğıt, defter ve emsali hazırlattırılıp bedeli mukabilinde teşkilâta dağıtılarak münhasıran Genel idare Kuruluna aittir.
Bu maddeye muhalif hareket edilmesi 24 üncü maddenin a fıkrası mucibince disiplin takibatını istilzam eder.
Madde: 64. Parti paraları banka olan yerlerde bankalarda durur, idare kurulu başkan ve muhasip üyelerinin çift imzalariyle çekilir.
Yirmi beş liraya kadar olan masraf, bilâhare kurulun kararı alınmak üzere, başkan ve muhasip üye tarafından birlikte yapılabilir. Yirmi beş liradan fazla masrafın kurul kararı ile yapılması lâzımdır.
İdare kurulu başkan ve üyeleri kademelerinin masraflarından ve borçlarından; partinin mevcut parasının, demirbaşlarının vesair eşyasının muhafazasından Partiye karşı müteselsilen mesuldürler.
Madde: 65. Parti Genel idare kurulu partinin maksadına hadim olacak gayrimenkulü iktisaba ve devir ve ferağa salâhiyettardır. Parti Genel İdare Kurulu parti maksadına medar olmak üzere istikraz akd Ve bu salâhiyetini il idare kurullarının teşmil edebilir.
Madde: 66. İdare kurulları, Genel idare Kurulu tarafından yapılacak muhasebe talimatnamesi dairesinde hareket edeceklerdir.
PARTİ MECLİS GRUBU
Madde: 67. Demokrat Parti programını tahakkuk ettirmekle mükellef olan partiye mensup milletvekilleri, Demokrat Parti Meclis grubunu teşkil ederler.
Madde: 68. Demokrat Parti Meclis grubu mürettep üyelerin mutlak çoğunluğu ile toplanır.
Madde: 69. Parti Başkanı, Milletvekili olduğu takdirde Parti Grubunun da tabiî başkanıdir. Grubun ayrıca bir başkanı, bir ikinci başkanı ve yedi üyeden mürekkep idare kurulu vardır. Grup idare kurulu başkanı, ikinci başkanı ve üyeleri grup mensupları tarafından Meclisin her içtima devresi başında gizli oyla seçilir. Grup idare kurulunda üyelerden biri kitabeti, diğer biri de hesap işlerini görmeğe memur edilir. Grup idare kurulunun vazifesi gelecek içtima devresi başına kadar devam eder.
Madde: 70. Tabiî başkan, grup başkanı veya ikinci başkanı, grup ve idare kurulu içtimalarına baş' kanlık eder ve grubu temsil ederler. Grup işler inden mesul olan grup idare heyetidir.
Madde: 71. Genel İdare Kurulunca lüzum görülen hallerde, grup idare veya umumi heyeti, Genel İdare Kurulu ile müşterek toplantılar akdeder.
Madde: 72. Grup üyeleri, sayısı idare kurulunca tesbit edilecek ihtisas komisyonlarına ayrılırlar. Her komisyon gizli oy ile içlerinden bir başkan ve bir kâtip seçer.
Madde: 73. İdare kurulu, B. M. Meclisi faaliyetinin devamı müddetince en az haftada bir defa ve başka zamanlarda lüzum görüldükçe toplantı yapar.
Madde: 74. idare kurulu, hesap durumu hakkında üç ayda bir gruba izahat verir.
Madde: 75. Mecliste herhangi bir mesele hakkında grup namına söz söylemek ve icab ederse sözcüyü tâyin etmek idare kuruluna aittir. Müzakereler esnasında, icabına göre, grup üyeleri grup sözcüsüne yardım eder.
Madde: 76. Her hangi bir mesele hakkında B. M. Meclisinde Gensoru yapılabilmesi grup umumi heyetinin kararma bağlıdır. Sözlü sorular için soru verilmeden evvel grup idare heyetinin mütalâasına müracaat olunur.
Madde: 77. İzinli olarak veya sair suretlerle Meclisten ayrılacak olan grup mensupları önceden grup başkanından izin alırlar.
Madde: 78. Grup mensuplarının ihtisaslarına ve kendilerine tevdi edilen vazifelere göre komisyonlarda ve Meclisin her içtimaında her mesele ile meşgul olmaları ve müzakerelere iştirak eylemeleri ve Partiyi alâkadar eden hususlarda hassas bulunmaları lazımdır.
Madde: 79. Grup üyeleri grup umumî heyeti kararları hilâfına hareket edemezler ve oy veremezler. Müzakerelerde bulunmamak, kararlardan haber dar olmamak veya müzakereler de aksi mütalâada bulunmuş olmak mazeret teşkil etmez.
Madde: 80. Her üye, umumi heyetçe kararlaştırılacak miktarda, grup idare kuruluna aidat vermeğe mecburdur. Teberrüat da kabul olunur.
Madde: 81. Seksen ikinci maddede yazılı hareketlerde bulunan grup mensupları hakkında idare kurulunun veya parti mensuplarının müracaatı üzerine tahkikat yapmak ve inzibatî karar vermek üzere grup umumî heyeti tarafından gizli oyla seçilmiş beş kişilik bir grup haysiyet divanı kurulur. Ayrıca iki yedek üye de seçilir. Bu heyet içlerinden birini gizli oyla başkan seçer ve birine de kitabet vazifesini verir. İdare kurulunun başkan ve üyeleri haysiyet divanına seçilemezler. Heyet tam teşekkül etmedikçe karar verilemez. Aslî üyeden birinin hastalık veya sair sebeplerle içtim ada bulunmaması halinde yedeklerden alınacak üye ile haysiyet divanı teşekkül eder.
Grup haysiyet divanı üye ve yedekleri her içtima devresi başında seçilirler. Vazifeleri müteakip içtima devresi başına kadar devam eder.
Madde: 82. İnzibatî hükümlerin tatbikini gerektiren haller şunlardır:
a. Parti grubunun şeref ve haysiyetini muhil hareketler,
b. Bu fasılda yazılı hükümlere aykırı fiiller (grubu ilgilendirmeyen ve fakat Parti program ve tüzüğüne aykırı bulunan hareketlerden dolayı inzibatî ceza tertibi 32 inci maddenin son fıkrasındaki divana aittir.)
Madde: 83. İnzibatî hükümler aşağıda yazılıdır:
a. Yazılı dikkati çekme,
b. Geçici olarak gruptan çıkarma.
Madde: 84. Haysiyet Divanının kararlarına karşı umumî heyete itiraz olunabilir. Bu toplantıda Haysiyet Divanı Başkan ve üyeleri bulunabilir ve müzakereye iştirâk edebilirler. Fakat oy veremezler. Seksen ikinci maddede yazılı haller Haysiyet Divanı mensupları tarafından işlenirse bunlar hakkında tahkikat icrası umumî heyetçe seçilecek dokuz kişilik hususî bir komisyona tevdi olunur.
GEÇİCİ HÜKÜMLER
Muvakkat Madde: On üçüncü maddenin büyük kongreye seçilecek delegelerin beş binde bir olmasına müteallik olan hükmü, bu Tüzüğün neşrinden sonra toplanacak ilk İl kongrelerinden itibaren meri olacaktır.
Kezalik 38 inci maddenin ilce ve il kongrelerine seçilecek delege adedi hakkındaki hükümleri, bu Tüzüğün neşrinden sonra toplanacak ilk bucak ve ilce kongrelerinden itibaren yürürlüğe girecektir.
SON MADDELER
Madde: 85. 10 Ocak 1947 tarihli tüzük hükümleri kaldırılmıştır.
Madde: 86. Parti müessislerinin isim, meslek ve oturdukları yer aşağıda yazılıdır:
1. Celâl Bayar, Eski Başbakan İstanbul Milletvekili, Meşrutiyet caddesi, Alevok Ap. No. 5
2. Prof. Dr. Fuat Köprülü, İstanbul Milletvekili, Atatürk Bulvarı No. Sil.
3. Refik Koraltan, İçel Milletvekili, lsmetpaşa caddesi No. 58.
4. Adnan Menderes, Kütahya Milletvekili, Kavaklıdere, Güven mahallesi, Güneş sokak No.4
25.6.1949
İKİNCİ BÜYÜK KONGRE MÜZAKERE USULLERİ
( İkinci Büyük Kongrede 21.6.1949 da kabul edilmiştir.)
Madde: 1. Parti Başkanı kongre delegelerinin en gencinden iki kişiyle yoklama yaptırarak ekseriyetin mevcudiyetini görünce kongreyi açtığını beyan ve kongreye işarî rey ile evvelâ bir kongre başkanı seçilmesini teklif eder. Seçilen başkan yerini işgal edince kongre, yine işarî rey ile iki ikinci başkan ve 12 kâtip seçer.
Madde: 2. Başkanlar ile kâtipler kongre divanını teşkil ederler. Kongre divanı, müzakereleri idare, kongrenin inzibatını temin, evrakı muhafaza, zabıtları tanzim ile mükelleftir.
RAPORUN OKUNMASI
Madde: 3. Kongre Başkanı, ilk olarak Parti Başkanına, Genel İdare Kurulu raporunu okumak üzere söz verir; rapor ya bizzat başkan veyahut Genel İdare Kurulu Üyelerinden biri tarafından okunur.
KOMİSYONLAR
Madde: 4. Kongre, aşağıda gösterilen sayıda komisyonlar teşkil eder. Bunlardan maada, işlerin mahiyetine göre ayrıca komisyonlar tertip ve teşkil olunabilir.
Bu komisyonlar şunlardır:
a. Program komisyonu
b. Tüzük komisyonu
c. Hesap ve bütçe komisyonu
d. Merkez Haysiyet divanı kararlarına vukuu bulan itirazları tetkik komisyonu
e. İstekler komisyonu
f. Ana dâvalar komisyonu
Madde: 5. Her komisyon Demokrat Partinin İl teşkilâtı sayısınca birer üyeden teşkil edilir. Her il delegeleri bu üyeyi aralarından seçerler.
Seçilenlerin isimleri, derhal kongreye bildirilir.
Madde: 6. Her komisyon, kendine bir başkan bir ikinci başkan, bir sözcü ve iki kâtip seçer. Bunlar, komisyonların divanım teşkil ederler. Divan, gündemi tanzim eder. Bununla beraber koalisyon gündemine hakimdir. Başkan müzakereyi idare ve inzibati temin eder.
Komisyonun teşekkül nisabı mürettep üyenin üçte biridir. Komisyon, kendisine havale edilen işlerin icabına göre, tâli ihtisas komisyonları teşkil eder. Komisyon her hangi bir mevzuun Büyük kongrede izah ve müdafaasını üyelerden birine verebilir. Koalisyon müzakerelerine her delege iştirak ile mütalâasını bildirebilir. Şu kadar ki komisyonda üye olmıyanlar rey veremezler. Komisyon mazbataları, divan tarafından imzalattır. Evrakın muhafazası kâtiplere mevdudur. Her komisyon başkanı divanı teşkil edenlerin isimlerini ve tanzim ettikleri mazbataları evrakı ile birlikte kongre divanına verir. Mazbata kongrede müzakere edilerek kongrenin tasvibinden sonra katiyet kesbeder.
KONGRE MÜZAKEREREKİNİN İDARESİ
Madde: 7. Büyük kongrede müzakereler gündemdeki sıraya göre cereyan eder. Kongre gündemindeki sıranın değiştirilmesi veya bir meselenin gündeme alınması kongre kararına bağlıdır. Söz isteyenlerin adım, soyadım ve delegesi bulduğu ili beraber söylemesi lâzımdır.
Başkan, toplantıyı açınca gündemi bildirir. İmkân varsa gündem bir gün evvel delegelerin ittilama, muhtelif vasıtalarla ulaştırılır.
Madde: 8. Müzakereler söz isteği sırasiyle cereyan eder. Başkan, Parti Başkanı ile Genel Kurul üyelerine ve komisyonlar başkam ile Sözcülerine söz verir.
KONGRE ZABITLARI
Madde: 9. Kongrenin hitamında kongreye taallük eden bütün evrak ve zabıtlar kongre başkanı tarafından, Parti Başkanlığına, bir müfredat pusulası ile teslim edilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder